کارشناسی ارشد » گروه آزمایشی پزشکی » تغذیه » مقدمه
علم تغذیه مجموعه وسیعی از اطلاعات و دانش بشری است که به ارتباط بین غذا و سلامتی موجود زنده میپردازد و با عواملی مانند بیولوژی، بیوشیمی، علوم رفتاری، علوم اجتماعی و بهداشت ارتباط دارد.
به عبارت دیگر علم تغذیه یک علم چند بعدی است و به همین دلیل دانشجوی این رشته باید اطلاعات جامع و گستردهای در زمینه بیوشیمی، بیولوژی، جامعهشناسی ، روانشناسی، بهداشت و شیمی مواد غذایی داشته باشد تا بتواند مهارتهای لازم را کسب کند. مهارتهایی که به دو بخش عمده رژیم درمانی و تغذیه جامعه تقسیم میشود. یعنی کارشناس این رشته هم باید بتواند که رژیم غذایی مناسب را برای درمان بیماریهای مختلف ارائه دهد و هم توانایی شناسایی مشکلات تغذیه جامعه را داشته باشد و سپس بر اساس مشکلات موجود، برنامههای غذایی لازم را طراحی، اجراء نظارت و ارزشیابی کند. همچنین ارتقای ارزش غذایی مواد غذایی مانند کنسرو ، کمپوت و ... که در صنایع غذایی ایجاد میشود. بر عهده کارشناس این رشته است».
در حال حاضر این رشته در سه مقطع کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری در کشور ارائه می شود. این رشته دارای دو گرایش عمده تغذیه بالینی و تغذیه انسانی است. تغذیه انسانی مشتمل بر اعضاء هیات علمی متخصص می باشند که کارآیی لازم را جهت آموزش علمی، عملی، حرفه ای و نیز پژوهش و نشر در زمینه علوم پایه تغذیه (بیوشیمی، تغذیه، فیزیولوزی تغذیه، ....) و علوم کاربردی تغذیه (تغذیه بالینی ....) در مقاطع تحصیلی مختلف دانشگاهی را دارا باشد.
با تأکید روزافزون بر پیشگیری از بیماریها توسط بهبود عادتهای غذایی، فرصتهای شغلی برای متخصصین تغذیه نیز روبه افزایش است. با افزایش جمعیت و نیز با مسنتر شدن بافت اجتماعی، نیاز به این متخصصین در سراهای سالمندان، مدارس، زندانها، سازمانهای بهداشتی و مراکز بهداشت خانواده افزایش میابد. توجه عمومی به تغذیه و تأکید بر آموزش سلامتی و بهداشت باعث نیاز به این رشته بهخصوص در زمینه مدیریتی میشود. این نیاز در مراکز خدماتی قراردادی غذایی و کلینیکها و مطبهای پزشکان نیز روبه افزایش است.
زمینه های اشتغال:
تا چند سال پیش فارغالتحصیلان رشته تغذیه حتی در بیمارستانها جایگاه مشخص و تعیینشدهای نداشتند اما در چند سال اخیر بهخصوص از زمانی که به کارشناسان تغذیه اجازه مطب داده شده، این رشته در بیمارستانها هویت و جایگاه تازهای پیدا کرده است، اما متأسفانه هنوز در بین پزشکان نقش و اهمیت کارشناسان این علم روشن نشده است. در حالی که باید همکاری تنگاتنگی بین پزشکان و متخصصان تغذیه وجود داشته باشد و در واقع هرجا که یک پزشک متخصص غدد، قلب و عروق یا کلیه حضور دارد، باید در کنارش یک متخصص تغذیه باشد. چون پزشک فقط لیست غذاها یا مواد غذایی که بیمار نباید بخورد، تعیین میکند اما کارشناس تغذیه میگوید که یک بیمار چگونه و چقدر باید بخورد تا هم مواد غذایی مورد نیاز به بدنش برسد و هم رژیم غذایی را حفظ کند.
بخش تغذیه بیمارستانها، مسؤولیت فنی کارخانجات تولید موادغذایی، همکاری در کلینیکهای رژیم درمانی با همکاری پزشکان غدد داخلی، همکاری در تعیین رژیم برای گروههای مختلف از جمله ورزشکاران، بیماران خاص، کارگران و... مشغول به کار هستند.
بهطور کلی میتوان گفت فارغالتحصیلان دوره کارشناسی این رشته از توانائیها و مهارتهای زیر برخوردارند :
- برنامهریزی غذایی برای بیماران در بیمارستانها و مراکز بهداشتی.
- شرکت در فعالیتهای تغذیهای مراکز همگانی.
- بررسی و تحقیق و آموزش مطالب مربوط به تغذیه در واحدهای آموزشی و تحقیقاتی
- انجام خدمات تغذیهای برای واحدهای دستاندرکار تغذیة جامعه
- تنظیم و اجرای برنامههای آموزش تغذیه عمومی
- تنظیم یک رژیم غذایی مناسب برای افراد چاق و لاغر و افراد مبتلا به بیماریهای خاص از جمله بیماریهای کلیوی، دیابتی، نقرس و...